św. Ignacy Loyola – o naszym patronie

Ad Maiorem Dei Gloriam – „Na większą chwałę Bożą”
Ignacy urodził się w miejscowości Loyola (kraj Basków, Hiszpania) w średnio zamożnej rodzinie szlacheckiej. W wieku 16 lat podjął służbę w przybocznej gwardii wicekróla Nawarry, gdzie życie upływało na hazardowych grach oraz częstych pojedynkach. W 1521 r., gdy pomiędzy Francja a Hiszpania wywiązała się wojna o Nawarrę przebywał w Pampelunie, gdzie został ranny. Podczas długiej rekonwalescencji przeczytał Vita Christi Ludolfa Kartuza i Złotą Legendę Jakuba de Voragine, co zapoczątkowało proces jego nawrócenia. Odkrycie Chrystusa zmieniło całe jego życie. W 1522 r. zrezygnował z kariery wojskowej i został pielgrzymem. Wyruszył najpierw do maryjnego sanktuarium w Aránzazu, gdzie spędził pierwszą noc na czuwaniu. Stąd skierował się w stronę Saragossy, gdzie Ignacy odwiedził bazylikę Matki Bożej Pilar. 21 marca 1522 r. Ignacy dotarł do Montserratu, gdzie przez trzy dni przygotowywał się do spowiedzi. Na koniec pobytu w Montserrat Ignacy złożył swoją broń oraz zbroję przed wizerunkiem Matki Bożej (mural na parkingu szkoły upamiętnia tę sytuację). 25 marca wyruszył do Manresy. Tutaj przez jedenaście miesięcy prowadził życie ascetyczne oraz napisał swoje słynne „Ćwiczenia duchowe”.

W 1523 r. wyruszył z pielgrzymką do Ziemi Świętej, jednak z powodu trudnej sytuacji w tym regionie wrócił do Europy. Rozpoczął studia filozoficzne na uniwersytecie w Alkali i Salamance. W 1528 r. przeniósł się do Paryża by studiować na Sorbonie. Tu zaprzyjaźnił się z Piotrem Fabrem, Franciszkiem Ksawerym, Szymonem Rodriguesem, Jakubem Laínezem, Alfonsem Salmeronem oraz Mikołajem Bobadillą. Wszyscy oni staną się zalążkiem przyszłego zakonu jezuitów. 15 sierpnia 1534 r. w małej kapliczce na zboczu Montmartre w Paryżu wspólnie złożyli śluby ubóstwa i czystości. 24 czerwca 1537 r. otrzymali w Wenecji święcenia kapłańskie. 27 września 1540 r. papież Paweł III, bullą Regimini Militantis Ecclesiae (O Kościele walczącym), zatwierdził Towarzystwo Jezusowe (ten dzień przyjmujemy jako datę pasowania pierwszaków na uczniów szkoły). W 1541 r. dokonano wyboru przełożonego generalnego, którym został Ignacy de Loyola. Stanowisko to piastował do 31 lipca 1556 r., do dnia swojej śmierci.

Rozwój pedagogiki ignacjańskiej

Jezuici od początku swego istnienia doceniali znaczenie pracy z młodzieżą i zakładali kolejne szkoły. Nauczanie jezuickie na  tle epoki cechował wysoki poziom (co nie zmieniło się po dziś dzień). Zakon siecią swych placówek pokrył nie tylko Europę, ale także inne kontynenty. Symbolem pracy misyjnej stał się pierwszy towarzysz św. Ignacego, św. Franciszek Ksawery SJ. Jezuici obok gorliwości apostolskiej wnieśli wielki wkład w rozwój nauki na terenach misyjnych oraz niebywale poszerzyli wiedzę Europejczyków o inny ludach. Przykładem mogą być o. Jan Mikołaj Smogulecki SJ, który zaznajomił Chińczyków z systemem kopernikańskim i logarytmami oraz o. Jan Adam Schall von Bell SJ, urodzony w Nysie na Śląsku, prezes Cesarskiej Akademii Matematycznej w Pekinie w 1645 r.

Edukacja to najbardziej znany obszar działalności jezuitów na świecie. Pierwsza szkoła stosująca model pedagogii ignacjańskiej zapoczątkowany przez św. Ignacego Loyolę powstała w 1548 r. w Messynie na Sycylii. Dziś jezuici prowadzą ponad 800 szkół podstawowych, gimnazjalnych oraz licealnych w ponad 60 krajach, a także odpowiadają za międzynarodowe stowarzyszenie (Fe y Alegria), skupiające ponad 1300 szkół w najuboższych miejscach świata.

W Polsce pierwszą jezuicką szkołą było kolegium w Braniewie (1565 r). Do czasów rozbiorów, zakon jezuitów był najważniejszą instytucją zajmującą się edukacją podstawową i licealną w Polsce. Kolegia w Wilnie i Lwowie z czasem przekształciły się w akademie. 

W naszym kraju najbardziej znane są dzieła o. Piotra Skargi SJ i o. Jakuba Wujka SJ, które weszły do skarbca języka polskiego. Byli też inni wybitni naukowcy. o. Karol Malapert SJ oraz o. Marcin Poczobut SJ wzbogacili swoimi badaniami wiedzę astronomiczną; o. Michał Boym SJ nakreślił cenione do dzisiaj mapy Chin; o. Grzegorz Knapski SJ i o. Karol Szyrwid SJ przez swoje słowniki zasłużyli się dla językoznawstwa; o. Maciej Sarbiewski SJ nie tylko był sławnym poetą piszącym po łacinie, ale dał również podbudowę pod teorię literatury; natomiast matematyk o. Adam Kochański SJ (1631-1700) był ceniony przez najwybitniejszych uczonych ówczesnej Europy. Oczywisty jest wkład jezuitów w odrodzenie kultury polskiej w epoce Oświecenia. O. Franciszek Bohomolec SJ, o. Adam Naruszewicz SJ i o. Grzegorz Piramowicz SJ odegrali tutaj role pierwszoplanowe.

W 1773 r. papież Klemens XIV, pod naciskiem dworów burbońskich, rozwiązał zakon. Dekret kasacyjny nie został jednak ogłoszony na ziemiach wcielonych do Rosji w pierwszym rozbiorze Polski, tam też kontynuował zakon swą działalność do chwili przywrócenia go w 1814 r. Likwidacja (tzw. kasata) zakonu w 1773 r. spowodowała powołanie Komisji Edukacji Narodowej, która przejęła zarząd nad 137 placówkami edukacyjnymi prowadzonymi wcześniej przez jezuitów.

Po wznowieniu działalności zakonu (1814 r.), jedną z najbardziej znanych i nowoczesnych szkół jezuickich było kolegium w Chyrowie koło Przemyśla, gdzie uczyli się m.in. Eugeniusz Kwiatkowski i Jan Brzechwa. 

Obecnie w Polsce w sieci szkół jezuickich jest szkoła w Gdyni, Nowym Sączu, Krakowie i Mysłowicach. Szkoła w Łodzi rozpoczęła działalność 1 września 2020 r. Po kilku latach działalności zostanie wcielona do sieci szkół jezuickich. Na razie nasza szkoła aplikuje do wejścia w sieć szkół funkcjonujących wg. modelu pedagogiki ignacjańskiej.  

Kilka spraw dodatkowych

Zakon Jezuitów wydał uczonych we wszystkich gałęziach wiedzy, wielkich teologów, doktorów Kościoła, 44 świętych [wśród nich Polacy: o. Andrzej Bobola SJ, o. Melchior Grodziecki SJ i Stanisław Kostka SJ] oraz 137 błogosławionych. Przygotowywany jest też proces beatyfikacyjny założyciela Mocnych w Duchu - o. Józefa Kozłowskiego SJ (1951-2003). 13 marca 2013 r., argentyński jezuita o. Jorge Mario Bergoglio SJ, został wybrany pierwszym papieżem jezuitą, przyjmując imię – Franciszek. W Polsce pracuje ok. 500 jezuitów w prawie 40 placówkach, a idee pedagogii ignacjańskiej zapoczątkowane przez Loyolę są wciąż żywe, zwłaszcza w naszej szkole.